Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe w Gdańsku

POSTANOWIENIE

częściowe

Dnia 13 maja 2016r.

Sąd Rejonowy Gdańsk - Południe w Gdańsku Wydział XII Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR Mariusz Auda

po rozpoznaniu w dniu 13 maja 2016r. w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z wniosku D. P.

z udziałem H. P.

o podział majątku wspólnego

1.  zobowiązuje wnioskodawcę D. P. do złożenia rachunku z zarządu:

a)  nieruchomością położoną w Z., stanowiącą działkę gruntu nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Kartuzach prowadzi księgę wieczystą (...),

b)  nieruchomością stanowiącą lokal mieszkalnym nr (...) położonym w G. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą (...),

c)  1500 udziałami w Hanza Grupa Inwestycyjna sp. z o.o. w S.,

d)  (...) udziałami w (...) Centrum sp. z o.o. w G.,

e)  2500 udziałami w (...) Sp. z o.o. w G.,

f)  (...) udziałów w (...) sp. z o.o. w G.,

g)  1000 udziałów w (...) sp. z o.o. w G.,

h)  50 udziałami w (...) sp. z o.o. w G.,

i)  18 udziałami w (...) Art. (...) sp. z o.o. w G.,

j)  środkami pieniężnymi, w tym lokatami, zgromadzonymi w banku (...) Spółce Akcyjnej w K., (...) Banku Spółce Akcyjnej w W.,

k)  jednostkami uczestnictwa w S. Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych Spółce Akcyjnej w W.,

l)  papierami wartościowymi na rachunku maklerskim w (...) Spółce Akcyjnej w W.,

m)  środkami finansowymi zwróconymi przez Z. S. (1) z tytułu wpłaconego przez wnioskodawcę w dniu 15.02.2008r. zadatku,

obejmującego zestawienie wpływów, wydatków oraz uzyskanych w zamian za nie składników majątkowych, za okres od dnia 13 marca 2007r.

2.  oddala wniosek w pozostałym zakresie.

Sygn. akt XII Ns 1185/10

UZASADNIENIE

postanowienia z 13.05.2016r. (k.1685)

W toku postępowania o podział majątku wspólnego uczestniczka H. P. w piśmie z dnia 21.05.2015r. (k.1473-1475) sformułowała żądanie zobowiązania wnioskodawcy D. P. do przedłożenia sprawozdania z zarządu pozostającymi w jego władaniu składnikami majątku wspólnego począwszy od ustania wspólności majątkowej tj. po dniu 13.03.2007r. do dnia sporządzenia sprawozdania.

Na skutek nałożonego zobowiązania uczestniczka sprecyzowała (k.1606-1607) , iż przedmiotem jej wniosku jest zarząd nieruchomością położoną w Z., lokalem mieszkalnym znajdującym się w G. przy ul. (...), udziałami w spółkach (...) Grupa Inwestycyjna, (...), P., (...), V. Kable, P., (...) Art. (...), środkami pieniężnymi ( w tym również lokatami) zgromadzonymi na rachunkach w (...) Bank, mBank, (...) Bank (...), Bank (...) SA, (...) im (...), D. Bank (...), jednostkami uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych prowadzonych przez (...) , S. (...), U. (...), papierami wartościowymi na rachunku maklerskim w (...) Bank (...), polisami ubezpieczeniowymi w A. Towarzystwo (...) na Życie, środkami finansowymi zwróconymi przez Z. S. (2) z tytułu wpłaconego przez wnioskodawcę w dniu 15.02.2008r. zadatku, środkami finansowymi w kwocie 1875000zł otrzymanymi w dniu 21.04.2009r. przelewem od M. F., środkami finansowymi w kwocie 1150000zł otrzymanymi w dniu 02.06.2009r. przelewem bankowym od K. J..

Uczestniczka wskazała, że poza wyjątkowymi sytuacjami jak wspólne darowanie jednemu z dzieci kwoty pieniężnej na zakup nieruchomości, wnioskodawca nie konsultuje z nią decyzji w przedmiocie zarządu majątkiem wspólnym.

Wnioskodawca wniósł o oddalenie wniosku. Podniósł, iż stan posiadania udziałów się nie zmienił. W odniesieniu do środków pieniężnych na rachunkach bankowych to wynikają one z dokumentacji znajdującej się w aktach sprawy. Co do polis, to jedyne zmiany to składki za kolejne okresy ubezpieczeniowe. Wnioskodawca nie zarządza środkami zgromadzonymi na polisie, ponieważ czyni to towarzystwo ubezpieczeniowe. Co do środków finansowych zwróconych przez Z. S. (1) to nie stanowiły one składnika majątku wspólnego, ponieważ związane były z działalnością jednej ze spółek opisanych we wniosku. Ponadto wnioskodawca stwierdził, iż zamierzał zbyć udziały na rzecz M. F. i K. J., jednakże zarząd spółek nie wyraził na to zgody w związku z czym środki pieniężne przekazane z tytułu ceny nabycia zostały im zwrócone.

Wnioskodawca zwrócił uwagę, iż uczestniczka zdaje sobie sprawę z tego jak wydatkowane są środki z niepodzielonego majątku, uczestniczy w jego zarządzaniu.

Sąd ustalił, co następuje:

Od dnia ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej między D. i H. P. tj. od 13.03.2007r. w posiadaniu wnioskodawcy D. P. pozostawały składniki majątku wspólnego w postaci:

a)  nieruchomości położonej w Z., stanowiącej działkę gruntu nr (...), dla której Sąd Rejonowy w Kartuzach prowadzi księgę wieczystą (...),

b)  nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalnym nr (...) położony w G. przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą (...),

c)  1500 udziałów w Hanza Grupa Inwestycyjna sp. z o.o. w S.,

d)  (...) udziałów w (...) Centrum sp. z o.o. w G.,

e)  2500 udziałów w (...) Sp. z o.o. w G.,

f)  (...) udziałów w (...) sp. z o.o. w G.,

g)  1000 udziałów w (...) sp. z o.o. w G.,

h)  50 udziałów w (...) sp. z o.o. w G.,

i)  18 udziałów w (...) Art. (...) sp. z o.o. w G.,

j)  środki pieniężne, w tym lokaty, zgromadzone w banku (...) Spółce Akcyjnej w K., (...) Banku Spółce Akcyjnej w W.,

k)  jednostek uczestnictwa w S. Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych Spółce Akcyjnej w W.,

l)  papierów wartościowych na rachunku maklerskim w (...) Spółce Akcyjnej w W.,

(bezporne)

W dniu 15.02.2008r. Z. S. (2) zawarł z D. P. przedwstępną umowę, której przedmiotem była sprzedaż nieruchomości położonej D. gmina (...) należącej do Z. S. (2) na rzecz D. P.. Zgodnie z umową kupujący wpłacił na rzecz sprzedającego kwotę 300000zł tytułem zadatku. Do zawarcia umowy przyrzeczonej nie doszło a zadatek został kupującemu zwrócony.

Bezsporne

Wymienionymi powyżej składnikami majątkowymi zarządza wyłącznie wnioskodawca D. P.. O podejmowanych czynnościach nie informuje uczestniczki H. P., nie uzgadnia z nią żadnych decyzji za wyjątkiem darowaniu ich synowi F. kwoty 551000zł przeznaczonej na zakup mieszkania.

(dowód: przesłuchanie uczestniczki k. 1657 – 1658v)

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek w części zasługiwał na uwzględnienie.

Ustalając powyższy stan faktyczny Sąd wziął pod uwagę bezsporność przynależności do majątku wspólnego wskazanych powyżej składników, co dodatkowo zostało potwierdzone odpisami ksiąg wieczystych (k.164 – 166v, 172 -175), informacjami z banków (k.315,317), (...) (, Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych (k.323). Za bezsporne Sąd również uznał okoliczności związane z zawarciem umowy przedwstępnej, wpłacenia zadatku oraz jego zwrotu, znajdujące dodatkowe potwierdzenie w umowie przedwstępnej i pokwitowaniu przekazania zadatku przez kupującego (k.308 -312). Natomiast o przynależności kwoty wpłaconej na poczet zadatku do majątku wspólnego przekonuje z jednej strony wyjaśnienia uczestniczki lecz przede wszystkim unikanie przez wnioskodawcę kompleksowego wypowiedzenia się o okolicznościach związanych z pochodzeniem kwoty wpłaconej tytułem zadatku a następnie zwróconej przez sprzedającego, pomimo nałożonego zobowiązania na podstawie zarządzenia z dnia 14.02.2013r. (k.566) doręczonego pełn. wnioskodawcy w dniu 01.03.2013r. (k. 581). Znajdowało to również wyraz w niestawiennictwie wnioskodawcy bez usprawiedliwienia na rozprawie w dniu 11.04.2016r., co skutkowało pominięciem dowodu z jego przesłuchania zgodnie z art. 302 § 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc.

Wobec zatem dowodów przeciwnych Sąd dał wiarę wyjaśnieniom uczestniczki, iż nie bierze udziału w zarządzie majątkiem wspólnym za wyjątkiem nieruchomości, w której zamieszkuje a także dokonania darowizny kwoty pieniężnej na rzecz syna F..

Sąd uznał za wiarygodne także inne dokumenty, przemawiające za brakiem podstaw do uwzględniania wniosku co do pozostałych składników majątkowych wskazanych we wniosku tj. pism Bank (...) SA w W. (k. 299), (...) ( k. 314), Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej (k. 296), (...) Towarzystwo (...) (k.481), biorąc pod uwagę niekwestionowanie iż przez strony postepowania.

Zgodnie z art. 208 kc odpowiednio stosowanym poprzez art. 46 kro oraz art. 1035kc od chwili ustania wspólności ustawowej małżeńskiej, małżonek, który nie sprawuje zarządu składnikami majątku wspólnego może żądać rachunku z zarządu od małżonka (bądź byłego małżonka), który zarząd ten sprawuje. Złożenie rachunku oznacza przedstawienie sprawozdania rachunkowego wraz z odpowiednimi informacjami dotyczącymi rzeczy wspólnej, w szczególności dokonanych czynności zarządu, poniesionych wydatków i ciężarów oraz pobranych pożytków i innych przychodów z rzeczy. Każdorazowo powinno to odpowiadać istocie wspólności prawa majątkowego, co na gruncie sprawy o podział majątku wspólnego oznacza konieczność wskazania przez małżonka zarządzającego danym składnikiem tego wszystkiego, co uzyskał on w zamian za jego zbycie, skoro w podziale majątku uwzględnia się również rachunkowo przedmioty majątkowe, które zostały bezprawnie zbyte, zniszczone, zużyte lub roztrwonione przez jedno z małżonków a celem instytucji z art. 208 kc na gruncie sprawy podziałowej jest umożliwienie małżonkowi pozbawionemu zarządu sformułowania stosownych roszczeń wobec małżonka władającego rzeczą.

Przy czym w świetle poglądu Sądu Najwyższego wyrażonego w uzasadnieniu uchwały z 26.11.1992r. (III CZP 147/92) przedmiotowe roszczenie mieści się w kategorii wzajemnych roszczeń związanych z posiadaniem rzeczy i jako takie podlega rozpoznaniu w toku sprawy o podziałowej (art. 567 § 3 kpc w zw. z art. 686 kpc). W konsekwencji jako roszczenie uboczne wobec zasadniczego przedmiotu postępowania podlega rygorom wynikającym z norm regulujących pozew, w szczególności w zakresie warunków formalnych jak, zakresu związania sądu, ciężaru dowodu (art. 187 kpc, 321 kpc, art. 232 kpc). Oznacza to, iż Sąd związany jest składnikami majątku, co do których strona domaga się złożenia rachunku. To również na żądającym ciąży obowiązek wykazania okoliczności z których wywodzi korzystne dla siebie skutki prawne tj. przynależność danego składnika do majątku wspólnego oraz niewykonywanie jego zarządu.

Odnosząc się do składników majątku wspólnego Sąd zważył, że w zdecydowanej większość ich przynależność do majątku wspólnego w rozumieniu art. 31 § 1 kro nie była kwestionowana. Sąd nie znalazł podstaw do zaliczenia do nich środków pieniężnych w (...) SA, (...) im. S., D. Bank (...), jednostek uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych (...) SA, (...) SA, papierów wartościowych w (...) Bank, ponieważ uczestniczka nie wykazała istnienia tychże składników na dzień ustania wspólności majątkowej małżeńskiej a dowody przeprowadzone w tym zakresie zawnioskowane przez nią nie pozwalał na poczynienie ustaleń zgodnych z wnioskiem.

Jeśli chodzi o polisy ubezpieczeniowe w A. Towarzystwo (...) oraz N. – N. Towarzystwo (...), to sposób określenia tegoż składnika majątkowego wyklucza możliwość jego uwzględnienia w ramach niniejszego wniosku skoro polisa to dokument potwierdzającej zawarcie umowy ubezpieczenia, co tym samym podważa możliwość złożenia rachunku z zarządu w rozumieniu art. 208kc. Posiadanie bowiem tegoż dokumentu nie łączy się ani z wpływami ani tego z wydatkami wynikającymi z samego faktu jego posiadania. Należy zauważyć, że w zakresie przedmiotowego wniosku zachodzi konieczność precyzyjnego formułowania żądań, ponieważ tylko jednoznaczność sformułowań gwarantuje złożenie właściwego rachunku z zarządu.

Ponadto Sąd zauważył, że informacje uzyskane od zakładów ubezpieczeń nie pozwalają na określenie składnika majątkowego, który miałby stanowić majątek wspólny. Należy podkreślić, że (...) na Życie (k.481) poinformował, iż w ramach umowy grupowego ubezpieczenie na życie, którym objęty jest wnioskodawca nie dochodzi do gromadzenia środków finansowych. Natomiast A. T. na Życie (k.483) przekazał, iż wnioskodawca objęty jest umową z 1996r. bezterminowego ubezpieczenia na życie z możliwością gromadzenia kapitału. Zdaniem Sądu powyższa ocena dokonana została wyłącznie na potrzeby wniosku o zobowiązanie do złożenia rachunku z zarządu i nie przesadza o ostatecznym charakterze składu majątku wspólnego, po ewentualnych kolejnych wnioskach dowodowych zmierzających do ustalenia treści umów ubezpieczenia.

Jeśli chodzi o środki finansowe otrzymane w 2009r. od M. F. oraz K. J., to należy podkreślić, iż zarówno uczestniczka jak i wnioskodawca wskazywali, iż środki te stanowiły cenę zbycia udziałów w spółkach stanowiących składniki majątku wspólnego. Skoro więc Sąd uwzględnił wniosek co do tychże udziałów, to zbędnym jest wyróżnianie, tego to miało zostać uzyskane z tytułu zbycia udziałów. Wynika to bowiem z obowiązku wnioskodawcy wskazania w ramach rachunku z zarządu czynności zarządu, w tym prowadzących do zbycia danego składnika a także określenia tego co otrzymał w związku z taką czynnością prawną.

Jeśli chodzi o środki finansowe zwrócone przez Z. S. (2) to o ich przynależności do majątku wspólnego w ramach niniejszego wniosku przesądzającym była treść wyjaśnień uczestniczki oraz postawa wnioskodawcy, który unikał przedstawienia dokumentów oraz odniesienia się do okoliczności przedstawianych przez uczestniczkę. W konsekwencji biorąc pod uwagę niewielką odległość czasową (niespełna rok) od daty ustania wspólności majątkowej, nieprzedstawienie dowodów przeciwnych, Sąd uznał, iż środki te pochodziły z majątku wspólnego stron.

Sąd uznał, iż uczestniczka wykazała również przesłankę niezarządzania powyższymi składnikami majątkowymi. Wprawdzie wnioskodawca podnosił, iż strony podejmują pewnych czynności zarządu, jednakże w ocenie Sąd miały one charakter sporadyczny, niedotyczący składników ustalonych przez Sąd w niniejszym postępowaniu. Celem zaś instytucji z art. 208 kc jest uzyskanie przez małżonka nieuczestniczącego w zarządzie rzeczą wspólną wszechstronnej wiedzy odnośnie wpływów i wydatków związanych z tym związanych oraz dokonywanych czynności. Tej zaś uczestniczka nie posiadała, dysponując szczątkowymi danymi uzyskanymi głównie w toku postępowań sądowych bądź w ograniczonym zakresie od wnioskodawcy.

Mając powyższe na uwadze Sąd na mocy art. 46 kro w zw. z art. 1035kc w zw. z art. 208 kc orzekł jak w pkt 1 i 2 sentencji postanowienia. Przy czym miało ono charakter postanowienia częściowego skoro przedmiotem rozstrzygnięcia było tylko jedno z roszczeń ubocznych dochodzonych w niniejszej sprawie ( art. 317 § 1 kpc w zw. z art. 13 § 2 kpc).